Deze keer hun impact op de individuele mens
Als vervolg op Impact van Verborgen Bestuurders (1) waarin het ging om het opsporen en vervolgens neutraliseren van een als schadelijk ervaren Verborgen Bestuurder in een organisatie volgt nu een voorbeeld van een ‘Verborgen Bestuurder’ die aan boord klimt van een persoonlijkheid.
Bij mij meldt zich Karel, een jongeman in de bloei van zijn leven die erover klaagt dat hij voor de zoveelste keer verslaafd dreigt te raken aan zijn werk. Hij vertelt desgevraagd dat hij iedere keer met de grootst mogelijk zelf-twijfel begint aan een nieuwe job. (Nu als marketing directeur van een middelgroot service bedrijf in de IT sector). Hij ziet enorm op tegen de verantwoordelijkheid om het bedrijf dat hem aanneemt de voorspoedige toekomst te bezorgen die hij bij zijn sollicitatie heeft beloofd.
Een beetje doorvragen leert ons dat deze briljante Karel geplaagd wordt door een laag zelfbeeld. Dat helpt hem niet echt binnen een sector die zich kenmerkt door een continue rat-race naar succes. Hij maakt op mij een gespannen indruk en bij navraag blijkt hij last te hebben van slapeloosheid en restless legs. Om te ontspannen heeft hij in het verleden al eens gebruik gemaakt van verboden middelen en toen gemerkt dat zijn leven daarbij behoorlijk uit de hand kon lopen. Dat heeft zijn zelfbeeld bepaald niet opgevijzeld. Integendeel door zijn zelf-controle op te geven belandde hij precies midden in het scenario van lichtzinnigheid en onverantwoordelijkheid dat hij nu juist angstvallig probeerde te vermijden. Kortom het waarden-kwadrant dat ik samen met hem construeer komt er als volgt uit te zien:
De Verborgen Bestuurder in dit plaatje is dus Karel’s neiging om in denken en doen door te slaan naar een control-freak: zijn kwaliteiten en loyaliteit verworden dan tot tobberigheid en over-verantwoordelijkheid.
Nu we gemeenschappelijk een beetje zicht hebben gekregen hoe de dynamiek van de ‘Verborgen Bestuurder’ van Karel er ongeveer uitziet, gaat het erom nu de vinger precies op de zere plek te leggen. We willen immers deze duivelse spiraal doorbreken door de ‘Verborgen Bestuurder’ te neutraliseren. We willen ervoor zorgen dat Karel zijn kwaliteit van zorgzame loyale partner behoudt zonder dat die bij de minste of geringste verstoring ontaardt in een dwangmatige alertheid. Een obsessieve alertheid die hem langzamerhand zo vertrouwd is dat hij deze als normaal is gaan ervaren. Onaangenaam maar kennelijk onontkoombaar en onvermijdelijk denkt Karel.
Als ons dit doet denken aan aan verslaafdheid, dan is dit helemaal terecht. Wie zoals Karel gevoelig is voor de gedachte dat er wel eens van alles mis kan gaan en dat dit dan te wijten zal zijn aan zijn onoplettendheid/nalatigheid, ervaart dat de neuro-hormonen die zijn hersenspinsels daarbij aanmaken vrijwel onmiddellijk doorwerken naar de hormonen die de endocrine klieren in zijn lijf produceren en die hem op hun beurt weer verder aanzetten tot overspannen alertheid. Hij is nog maar een paar stappen verwijderd van de totale paranoia die hier op de loer ligt en zijn kans afwacht. Dit bezorgt hem een arsenaal aan negatieve (voor-)gevoelens, die op hun beurt zijn negatieve gedachten weer voeden enz. enz. (Zie de figuur hieronder)
We moeten deze vicieuze cirkel/spiraal dus ergens doorbreken. De psychiater zal dit waarschijnlijk chemisch aanpakken bij de neuro-hormonen in de hersenen, de huisarts eveneens chemisch bij de hormonen in het lijf en dit zal op de korte termijn voor enige ontspanning kunnen zorgen. De psycholoog zal dit proberen te bewerkstelligen door gesprekken en dus kiezen voor de aanvliegroute van de gedachten, het gedrag of bepaalde NLP-remedies.
Ik ken al deze wegen uit eigen ervaring en weet dus als geen ander dat ze slechts tijdelijk helpen. Dat komt omdat langs deze weg de diepere oorzaak niet aangeraakt wordt. De radicale aanpak die ik heb leren kennen en die wel tot de diepe oorzaak doordringt neutraliseert een Verborgen Bestuurder in ons met behulp van 6 stappen. De 6 stappen methode van Choose Again, door founder Diederik Wolsak op zichzelf uitgeprobeerd en sindsdien door hem aan velen onderwezen. Op zichzelf is deze methode niet heel lastig en zelfs uitermate geschikt om op jezelf toe te passen maar zij vraagt van de betrokkene zelfinzicht en de actieve wil om de betreffende ‘Verborgen Bestuurder’ te neutraliseren:
“Ik heb er schoon genoeg van om nog langer met deze verstekeling aan boord te dealen in mijn leven en wil mijn verslaving eraan nu definitief doorbreken wat het ook kost.”
Ik demonstreer de 6 stappen aan het proces dat ik met Karel doorloop.
Stap 1: Erken je aan de hand van het waarde-kwadrant dat we getekend hebben, dat je met deze Verborgen Bestuurder aan boord regelmatig getriggerd wordt als de zaken in je leven niet projecties zo gaan als jij je hebt voorgesteld. (Je bent waarschijnlijk een genie in het ontwerpen van scenario’s) Als Karel op deze vraag zou antwoorden dat het met hem eigenlijk nog wel meevalt, dat zijn leven een 7,5 is en dat hij ervoor kiest om het zo te houden (een typische junky strategie) dan zou ik hem het allerbeste toewensen en denken: die zie ik over 2,5,10 of 20 jaar wel terugkomen.
Karel zegt dat ie met deze Verborgen Bestuurder aan boord genoeg butsen en deuken heeft opgelopen in zijn leven en dat hij daar nu definitief mee wil kappen. Ik vraag hem naar de meest recente gebeurtenis die als trigger gewerkt heeft. Die heeft hij snel paraat en daarmee gaan we naar
Stap 2: Kun je zien dat alles wat je in dit verband in jouw leven zogenaamd ‘overkomt’, dat dit HELEMAAL over JOU gaat? Alles wat er gebeurt – om met Spinoza te spreken – is volstrekt neutraal. Kun je zien dat wij allemaal schepper zijn van onze ervaringen? Dat als wij met 10 man naar de film gaan, dat we in het gesprek na afloop 10 verschillende films hebben gezien? Dan kun je nu ook zien dat het geen zin meer heeft om je af te vragen: waarom deze Verborgen Bestuurder ervaringen jou steeds moeten overkomen. Deze vraag maakt een passief slachtoffer van je. Lukt het je om deze vraag actief te maken door hem te herformuleren als: ‘Hoe kan ik dit anders zien?’ Of ‘Waar is dit voor?’
Stap 3: duikt rechtsreeks naar het gevoel: “Als deze Verborgen Bestuurder van zich doet spreken, wat voel je dan allemaal?” “Hier is een lijst met negatieve gevoelens, loop die eens langs en kies wat op jou van toepassing is. Kies vervolgens een top 3 van negatieve gevoelens en vervolgens: Welk gevoel van deze 3 past het best, is het meest dominant bij jou?
[We komen hier op het gebied waar 3 gevoelens, namelijk die van Woede, Verdriet en Angst vrijwel bij iedereen de boventoon voeren]
Karel komt uit bij: Angst.
Stap 4: Realiseer je dat je dit gevoel al heel lang kent.
[Als we stap 2 serieus hebben genomen (‘dit gaat alleen over mij’), dan kunnen we zien dat al die triggers ons ons hele leven al parten spelen, en dat dit dus allemaal RE-PLAYS zijn, die niet wezenlijk te maken hebben met het van buiten komende onheil waar ze op het eerste gezicht voor doorgaan, maar alles met hoe wij de wereld om ons heen creëren.]
Ga nu eens terug in de tijd en kijk eens wat er boven komt als je jezelf vraagt: ‘Wat gebeurde er toen ik dit gevoel voor het eerst ervaarde in mijn leven?’
Karel komt vrijwel onmiddellijk met een voorval uit zijn hele vroege jeugd, dat veel indruk op op hem heeft gemaakt. Hij was een jaar of 4 oud en nog maar net op de kleuterschool toen zijn ouders om de een of andere reden – dat vermeldt de geschiedenis niet – verzuimden om Kareltje op te halen bij de kleuterschool. Iedereen was al opgehaald en naar huis toen Kareltje moederziel alleen op het schoolplein stond uit te kijken naar zijn vader of moeder die maar niet kwamen opdagen. De tranen stonden in zijn ogen toen anderhalf uur later zijn moeder halsoverkop kwam aanfietsen om Kareltje luid snikkend in haar armen te nemen. De hele gebeurtenis had een diepe impact op Karel gemaakt. In zijn fantasie waren er allemaal vreselijke dingen gebeurd met zijn ouders en had de angst hem compleet overvallen met het idee dat hij als wees helemaal alleen zijn weg in het verdere leven zou moeten zoeken.
[Hoe irreëel en onwaarschijnlijk ook, voor een 4 jarige is dit een levensbedreigend scenario, dat, zo bleek, in staat was een diepe imprent te hebben op de 4-jarige Karel]
Stap 5: welke overtuiging over jezelf heb je toen gemaakt? Antwoord van Karel: Dat het mogelijk is dat ik in de steek gelaten en daarna ten dode opgeschreven ben door onachtzaamheid van mijzelf en van degenen die mij een veilige thuishaven zouden moeten bieden. M.a.w. “Ik ben voor mijn zekerheid en veiligheid 100% afhankelijk van de mensen waarmee ik mij verbonden voel.”
De vraag is nu: Is dat waar? Nee dat is absoluut niet waar!
Stap 6: Vervolgens doe ik een klein vergevings ritueel met Karel waarin ik hem in de ogen kijk en mij vraag na te zeggen:
“Ik vergeef mijzelf dat ik al zo lang geloof dat ik voor mijn zekerheid en veiligheid 100% afhankelijk ben van de mensen waarmee ik mij verbonden voel.”
Ik vertel hem dan: “Dankjewel Karel dat je me dit vertelt, want dit is niet de waarheid over jou. Je hebt dit ooit over jezelf bedacht en vervolgens ben je dit gaan geloven. Dit is echter volstrekt niet waar en je kunt deze gedachte nu dus loslaten. De waarheid over jou is dat je volledig kunt vertrouwen op wie jij bent. Je bent een kind van dit Universum.”
Dan vraag ik hem om mij op dezelfde manier te corrigeren als ik zeg:
“Ik vergeef mijzelf dat ik geloof dat ik voor mijn zekerheid en veiligheid 100% afhankelijk ben van de mensen waarmee ik mij verbonden voel.”
Hij leest de tekst die ik voor hem op een papier heb geschreven op:
“Dankje dat je me dit vertelt…etc etc.” en voelt meteen dat dit de grootste onzin is die ik zojuist over mezelf beweerde. Hij realiseert zich nu dat, terwijl hij mij daarop wijst, dat hij het eigenlijk tegen zichzelf zegt en zijn gespannenheid is even helemaal weg. Het voelt als een opluchting.
De sessie eindigt als ik hem vraag: “Als er nu op je werk dingen gebeuren die, net als bij je laatste trigger, onverwacht zijn en totaal in tegenspraak met wat jij voorstaat, hoe zou je op dit moment daarop reageren?” “Nou ik zou er nog eens een nachtje over slapen en mijn plan opnieuw trekken. In essentie is er nooit zo veel aan de hand. Er gaat eigenlijk niets verkeerd.”
Precies zeg ik, dat is de titel van het boek dat mijn vrouw Saskia Teppema heeft geschreven over het 6 stappen proces dat we zojuist gedaan hebben: ‘Er gaat niets verkeerd’. Evenwel: nu voel je een stuk lichter, maar morgen en overmorgen komt die oude ‘Verborgen Bestuurder’ gewoon weer op bezoek en probeert het verloren terrein weer terug te pakken. Dat is bij jou zo, maar ook bij mij en bij ons allemaal, we worden voortdurend bestookt door onze oude inprentingen omdat we daar nu eenmaal aan verslaafd geraakt zijn. Maar je weet nu hoe het voelt als je opnieuw besluit deze oude patronen in jezelf te neutraliseren, en je weet nu je huiswerk: 3x voor het eten en zodra je een trigger voelt, even de 6 stappen doen en dan eindigen met jezelf te vergeven voor al die onzin die je over jezelf hebt geloofd. Je hebt die overtuigingen zelf gemaakt en dus kun je die nu ook zelf ongedaan maken. Kies opnieuw voor jezelf en kom zo mogelijk regelmatig naar onze Vital Space bijeenkomsten, die voor een belangrijk gedeelte gaan over het neutraliseren van onze persoonlijke ‘Verborgen Bestuurders’ en de ‘Verborgen Bestuurders’ in onze organisaties.